به گزارش روابط عمومی، خانم دکتر ناهید طیبی، استاد و پژوهشگر جامعه الزهرا علیهاالسلام به مناسبت سالروز ولادت باسعادت پیامبر مهربانی، حضرت محمد صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم یادداشتی با عنوان «پیام آور جهانی» منتشر کرده که این یادداشت در «گذرگاه»، کانال انجمن علمی پژوهشی تاریخ جامعه الزهرا علیهاالسلام منتشر شده است:

پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم برای کل اهل جهان به عنوان رحمت مبعوث شده است. آیه «قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَميعا؛ اى مردم! من فرستاده خدا به سوى همه شما هستم‏.»[1] تصریح بر جهانی بودن رسالت پیامبر(ص) دارد و واژه «جمیعاً» پس از «قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ» گستردگی رسالت را می‌رساند.

کاربست «لِلنَّاس» و «لِلْعالَمين» در آیات «لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا»،[2] «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمين‏»[3] و «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ كَافَّةً لِلنَّاس‏»[4] با ادوات تأکید لفظی بر این مطلب صحه گذاشته و رسالت جهانی وی را به تصویر کشیده است. خطابات عمومی قرآنی با تعبیر « یاایها النّاس» معمولاً در این بخش می‌گنجد.

به نظر شهید مطهری همان‌گونه که حقایق علمى مانند جدول فیثاغورس و نسبیت انیشتین به همه جهانیان تعلق دارد و به قوم معینى تعلق ندارد و با هیچ ملیتى منافات ندارد و دانشمندان و فیلسوفان و پیامبران به همه جهانیان تعلق دارند و همان‌گونه که خورشید از ملت خاصى نیست و هیچ ملتى نسبت به آن احساس بیگانگى نمى‌کند زیرا خورشید به همه عالم یک نسبت دارد، وجود پیامبر اسلام هم برای جهانیان است.[5] به نظر می‌رسد از این رو خداوند فرمود: «هُوَ الَّذي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‏ وَ دينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ؛  او كسى است كه رسولش را با هدايت و آيين حق فرستاد، تا آن را بر همه آيين‏ها غالب گرداند.»[6]

مؤید جهانی بودن رسالت، نامه‌های دعوت به نقاط مختلف جهان عصر نزول است. بر اساس اطلاعات استخراج شده از اطلس‌ها و منابع جغرافیایی، نقشه جهان در عصر پیامبر(ص) و حضور ائمه(ع) از سه قاره یا خُشکاد تشکیل شده بود؛ آسیا، اروپا و آفریقا و مشخص است که قاره‌های استرالیا و آمریکا قرن‌ها بعد کشف شد. نیز بر اساس داده‌های جغرافیای تاریخی، مهم‌ترین تقسیم‌بندی نقاط جهان با توجه به سیطره گسترده دو امپراطوری مهم ساسانی و بیزانسی در سه سده اول هجری عبارت بود از امپراطوری ایران، امپراطوری روم، مغرب اسلامی و مصر. گفتنی است در آستانه بعثت، روم شرقی بر یونان، ترکیه فعلی، شام و فلسطین و بخش‌هایی از آفریقا حکومت می‌کرد و پس از غلبه مسلمانان بر روم، بخش‌های عظیمی از این مناطق جزئی از امپراطوری اسلامی شد.[7]

براساس آیه اول سوره فرقان، پیامبر(ص) باید دین اسلام را به همه جهان معرفی کند: «تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا؛ زوال ناپذير و پر بركت است كسى كه قرآن را بر بنده‏اش نازل كرد تا بيم‏دهنده جهانيان باشد.» از این رو پیامبر گرامی اسلام(ص) در پی رسالت جهانی خویش نامه‏هایی به سران ممالک جهان و مناطق همجوار حجاز در آن روزگار فرستاد. قطعا دلیل تأخیر این امر دغدغه ای بود که آن حضرت به سبب کارشکنی‌های یهودیان مدینه داشت. همچنین پس از معاهده صلح حدیبیه از جانب مشرکان خطری متوجه حکومت نوپای اسلامی نبود از این رو با ارسال نامه، سران جهان آن عصر را به اسلام فراخواند.

در تاریخ يعقوبى تعداد نامه‌ها 12 عدد ذکر شده اما برخی معتقدند 26 نامه بوده که در سال‌های متفاوت از اواخر سال ششم تا وفات آن حضرت تدريجا نگارش يافته و فرستاده شده است.[8]

به گفته ابن سعد، در يك روز از محرّم سال هفتم، 6 سفير با 6 نامه از مدينه رهسپار شدند و نامه‌هاى آن حضرت که حاوی دعوتِ قدرت‌های بزرگ جهان به اسلام بود را برای نجاشى، پادشاه حبشه، هرقل قيصر روم، خسرو پرویز شاهنشاه ايران، مُقُوقس[9] شاه اسكندريّه، محمد به منذر بن ساوی التمیمی حاکم بحرین، حارث بن أبى شمر حاکم غسّان و هوذة بن علىّ حاکم یمامه بردند.[10]

نامه‌های «دعوت» که از اهمیت ویژه برخوردار بودند و بازخورد گیرندگان نامه‌ها نسبت به محتوای آنها که در منابع تاریخی متقدم ثبت شده است، نمایانگر رسالت جهانی پیامبر (ص) است.

 منابع:

[1] . انعام، آیه 158.

[2] فرقان، آیه 1.

[3] . انبیاء، آیه 107.

[4] . سبأ، آیه 28.

[5] . مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، جلد اول، ص61.

[6] . توبه، آیه 33؛؛ فتح، آیه 28؛ صف، آیه 9.

[7] . در زمان داريوش اول (522 – 480 ق . م. ) گسترش امپراتوري ايران از هند تا رود دانوب و بخش عظيمي از آن , سرزمين هاي مفتوح توسط اسكندر مقدوني را در بر مي گرفته است.

[8] .یعقوبی،  تاريخ يعقوبى ج 2، ص 78 ؛ ابن سعد، طبقات، ج 1، ص 198.

[9] . نام پادشاه مصر «جریج ابن مینا» یا «جریج ابن متی» و لقبش مقوقس بوده است.

[10] . احمدی میانجی، علی، مكاتيب الرسول، ج 1، صص 93- 90

تصویر خبر