به گزارش روابط عمومی، مرکز مشاوره جامعه الزهرا علیهاالسلام در نوشتاری کوتاه راه های برنامه ریزی موفق در دروس و سیر و سلوک را به شرح زیر تبیین کرد:
برنامه‌ریزی موفق در دروس و سیر و سلوک معنوی مبتنی بر چند اصل است:
1-تعیین اهداف
پایه و اساس موفقیت در هر زمینه‌ای برنامه‌ریزی است و اصل اولیه در برنامه‌ریزی تعیین هدف می‌باشد. بنابراین سعی کنید هدف مشخصی برای خویش ترسیم نمایید، چه مسأله‌ای باعث شده که دروس حوزه را انتخاب نمودید؟ هدف شما از طلبه شدن و تحصیلات حوزوی چیست؟
وقتی توانستید هدف از طلبه شدن و انتخاب دروس حوزوی را برای خویش ترسیم نمایید، براساس آن می‌توانید هم در زمینه درسی و هم در زمینه سیر و سلوک، برنامه‌ریزی موفقی داشته باشید.
از نوع پرسش و روحیه معنوی‌تان معلوم است که هدف شما از طلبه شدن آشنایی با اسلام ، معارف دینی ، خودسازی و تبلیغ دین است، بنابراین در برنامه‌ریزی تحصیلی و عبادی خویش معیارها و اصولی را مورد توجه قرار دهید که بتواند شما را به این هدف ارزشمند و عالی برساند.
نکته‌ی مهم این است که هیچ‌گاه این هدف ارزشمند را که انگیزه اصلی برای طلبه شدن شما بوده، فراموش نکنید. یکی از آسیب‌های اصلی برخی طلاب که باعث افت تحصیلی و عدم موفقیت آنان در سیر و سلوک می‌شود، همین مسأله است، یعنی بعد از مدتی ماندن در حوزه ، هدف اصلی خویش را فراموش می‌کنند لذا نمی‌توانند در زمینه تحصیلی و سیر و سلوک، برنامه‌ریزی موفقی داشته باشند.
2-طبقه‌بندی و اولویت‌بندی اهداف
دومین اصل اساسی در برنامه‌ریزی این است که اهداف به صورت مشخص و کاربردی تعریف شده و اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت طبقه‌بندی شود. برخی اندیشمندان در این خصوص معتقدند که هدف‌ها باید به «ایده‌آل‌ها» و «فعالیت‌ها» تحلیل شوند، ایده‌آل‌ها در این مدل ، همان اهداف بلند مدت و نهایی است امّا فعالیت‌ها، اهداف کوتاه‌مدت و راهکار‌هایی است که زمینه رسیدن به اهداف اصلی را فراهم می‌سازد.
هدف اصلی و بلندمدتی که یک طلبه در نظر گرفته است، عبارت است از: خودسازی ، رسیدن به کمال و سعادت و هدایت دیگران ؛ امّا اهداف کوتاه مدت و عواملی که انسان را به این هدف ارزشمند می‌رساند عبارت است از: فراگیری فقه و اصول، آشنایی با معارف اسلامی که خود زمینه‌ای است برای عمل کردن و عبادت و خودسازی.
بنابراین سعی کنید در برنامه‌ریزی خویش هم به اهداف بلند مدت و اصلی و هم اهداف کوتاه‌مدت و وسیله‌ای، هر دو توجه داشته باشید.
یادتان باشد هیچ‌گاه تحصیل و درس خواندن را هدف اصلی خویش قرار ندهید زیرا تحصیل مقدمه سیر و سلوک و رسیدن به قرب الهی است و ارزش ذاتی ندارد.
3-تلاش و کوشش و توکل به خداوند در رسیدن به اهداف
توجه داشته باشید که بخش عمده کار تحصیل و موفقیت در دروس حوزه، به تلاش خود افراد و میزان توکل آن‌ها بستگی دارد. امور دیگر مثل استاد، هم بحث، برنامه درسی و... جنبه کمکی دارند. پس هم باید انگیزه داشته باشید و هم با تلاش و پشتکار و توکل به خداوند سعی کنید برنامه منظمی برای خویش، هم در تحصیل و هم در سیر و سلوک در نظر بگیرید و به آن با جدیت و قاطعیت عمل کنید.
4-داشتن انگیزه و آمادگی کافی
در هر درسی به خصوص فقه و اصول (که دروس اصلی حوزه هستند) با انگیزه و آمادگی کامل شرکت نمایید.
برای تقویت انگیزه خود جهت شرکت در کلاس و داشتن آمادگی مناسب و تمرکز لازم حتما پیش مطالعه داشته باشید، نقش پیش‌مطالعه در موفقیت و پیشرفت تحصیلی از آن جهت است که چارچوب اصلی بحث را در اختیار شما قرار می‌دهد و با آمادگی کامل می‌توانید آن‌چه را استاد می‌گوید فرا گرفته و به صورت منطقی طبقه‌بندی نمایید.
5-حضور منظم و فعال در درس
در برنامه‌ریزی تحصیلی خویش ساعات درسی را فقط به درس اختصاص داده و هیچ برنامه دیگری را در آن ساعت در نظر نگیرید.
طلبه باید در حضور استاد با دقّت‌نظر فراوان مترصد باشد تا نکته‌های مهمی را که مطرح می‌شود به خوبی فرا گیرد. در حضور استاد هرگز حالت رکود به خود نگرفته و نگوید که من مطالب استاد را می‌نویسم و بعد می‌روم آن را می‌خوانم و روی آن فکر می‌کنم بلکه باید تلاش کند در همان کلاس درس، مطالب استاد را تجزیه و تحلیل نماید.
6-مطالعه صحیح درس
نکته دیگر که باید در برنامه‌ریزی تحصیلی مورد توجه قرار دهید و در موفقیت شما نقش اساسی دارد، مطالعه درس است. مطالعه در صورتی می‌تواند مفید باشد که با تمرکز حواس و همراه با خلاصه‌نویسی مطالب هر درس، یادداشت‌برداری و طرح سؤال و تفکر درباره مطالب کتاب انجام شود.
7-جدی گرفتن مباحثه
مباحثه درموفقیت تحصیلی نقش کلیدی دارد چرا که به تفکر عمق می‌بخشد.
در مطالعه شخص به برخی امور توجه نمی‌کند ولی به هنگامی که می‌خواهد مباحثه کند، به خصوص با اشکال‌هایی که هم بحث می‌کند، به مطالب تازه‌ای پی می‌برد.
8- فراگیری دروس مورد علاقه
در برنامه تحصیلی خویش علاوه بر فقه و اصول ، موضوعات دیگری مانند تفسیر ، فلسفه ، کلام ، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی ،مباحث تربیتی و اخلاقی و حتی مشاوره ای را نیز به حسب علاقه خویش مورد توجه قرار داده و فرا گیرید.
9-برنامه ریزی مناسب برای سیر و سلوک معنوی واخلاقی
برنامه های عبادی و معنوی و اخلاقی خود را تقویت نمایید و طبق یک برنامه ریزی مناسب با کمک اساتید اخلاق و مشاوران ، به همه کارها و امورات خود در زمان مناسب خودش برسید تا بتوانید با توفیق الهی این مسیر پرفراز و نشیب ولی شیرین و زیبا را به خوبی طی نمایید.
10-همه کارهایتان از جمله تحصیل و مطالعه و مباحثه و تدریس و تبلیغ و تهذیب نفس، فقط برای کسب رضایت خداوند باشد.
وما توفیقی الا بالله العلی العظیم
مرکز مشاوره جامعه الزهرا (س)
نظرات