به گزارش روابط عمومی و بین‌الملل، هفتمین پیش‌نشست همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی آیت‌الله فاضل لنکرانی روز یکشنبه ۱۱ آذر ماه در سالن اجتماعات زیرزمین ساختمان شهید بهشتی جامعه‌الزهرا علیهاالسلام برگزار شد.
ضرورت شناخت چالش‌های پژوهشی و راه‌های برون رفت آن
در این پیش نشست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محسن قمرزاده دبیر علمی همایش به چالش‌های پژوهش و راه‌های برون رفت آن با تأکید بر همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی آیت‌الله فاضل لنکرانی اشاره کرد و اظهار داشت: اولین چالش پژوهشی، فرهنگ محیط حاکم است، تفکر حوزویان این است که دانشگاهیان ساختارگرا هستند و عمیق کار نمی‌کنند و تفکر دانشگاهیان این است که نگاه حوزه سنتی است و حرف نو برای مباحث روز ندارند.
دبیر علمی همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی آیت‌الله فاضل لنکرانی افزود: موفق در دانشگاه کسی است که عمق حوزوی داشته باشد و موفق حوزه کسی است که به عرصه‌های نو پاگذارد و دغدغه‌های عصر حاضر را داشته باشد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قمرزاده تصریح کرد: افرادی چون شهید مطهری، شهید صدر،شهیده بنت‌الهدی، آیت الله مصباح یزدی و غیره از جمله افرادی موفق در این عرصه بودند؛ آیت‌الله فاضل لنکرانی نیز در کتاب مدخل تفسیر، شبهات به‌روزی مطرح کرده‌اند که هنوز هم امروز مطرح است.
وی یادآور شد: مقاله یعنی تحقیق در جاهایی که کسی پا نگذاشته و محقق کسی است که حرف نو می‌زند، در عرصه‌هایی که کسی کار نکرده اما فرهنگ حاکم این است که مقاله نوشتن بازی است.
دبیر علمی همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی آیت‌الله فاضل لنکرانی، دومین چالش پژوهشی را خلأ در ارکان پژوهش عنوان کرد و گفت: ما دو نوع خلأ انگیزشی و روشی در پژوهش داریم، در خلأ انگیزشی، اساتیدی که پژوهشگر نیستند، نمی‌توانند انگیزه‌ای برای پژوهش در شاگرد ایجاد کنند، در حالیکه حاصل کلاس درس باید ایده‌های پژوهشی باشد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قمرزاده با بیان اینکه خلأ روشی بدین معنا است که ما استانداردهای پژوهشی و مراحل نگارش مقاله را نمی‌دانیم، تصریح کرد: برای نگارش مقاله از جاهایی شروع کنید که زود مقاله‌تان را می‌پذیرند مثل همایش‌ها، مقالات معرفی کتاب، مقالات نقد کتاب و غیره.
وی بیان داشت: مقاله نویسی مهارتی است که با دیدن حاصل نمی‌شود، بلکه با رفتن و نوشتن حاصل می‌شود، مثل شاگرد مکانیکی که تا آچار بدست نگیرد ماهر نمی‌شود.
دبیر علمی همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی آیت الله فاضل لنکرانی در ادامه به رتبه بندی مقالات اشاره کرد و گفت: مقالات به پنچ گروه مقالات علمی تخصصی، مقالات علمی ترویجی، مقالات علمی پژوهشی، مقالات روزنامه‌ای و مقالات دانشنامه‌ای تقسیم بندی می‌شوند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قمرزاده همچنین به عدم شناخت رویکردها در مقاله نویسی شامل رویکردهای تبیینی، روش‌شناسی، تطبیقی، انتقادی، استخراجی و بینارشته‌ای اشاره کرد.
بررسی تطبیقی نقش خبر واحد در تفسیر از منظر علامه طباطبایی و آیت‌الله فاضل لنکرانی
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مسعود تاج آبادی پژوهشگر و استادسطوح عالی حوزه به تبیین نظرات آیت‌الله فاضل لنکرانی در محور‌های کلی همایش از جمله اعجاز، قراءات، اصول تفسیر، تحریف‌ناپذیری، وحی‌شناسی، جمع قرآن، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، خطاب قرآن، حجیت ظواهر، ظاهر و باطن پرداخت.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین تاج آبادی به بررسی تطبیقی نقش خبر واحد در تفسیر از منظر علامه طباطبایی و آیت‌الله فاضل لنکرانی پرداخت و عنوان کرد: در میان مفسران عصر حاضر دو دیدگاه مطرح است، از جمله علامه طباطبایی،شهید مطهری و آیت‌الله جوادی آملی به عدم حجیت خبر واحد در تفسیر اعتقاد دارند، اما مراجع عظام همچون آیت‌الله خویی، علامه معرفت و آیت‌الله فاضل لنکرانی به حجیت خبر واحد در تفسیر قائلند.
استادسطوح عالی حوزه تصریح کرد: برخی به کتاب المیزان علامه طباطبایی این انتقاد را دارند که به روایات بی‌مهری شده و مهم‌ترین نقص المیزان، عدم بهره زیاد از روایات است، حال آنکه اگر منصفانه بررسی شود، یک پنجم کل کتاب المیزان بحث روایی آیات است و در بحث روایات آنچه مسلم است، در حجیت خبر متواتر اختلافی نیست.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین تاج آبادی ادامه داد: در حجیت خبر واحد هم، تمام دعوا بر سر روایاتی است که بدون قرائن و قواعد تفسیر، بدون تکیه بر آیات دیگر، جدای از معنای باطنی آیه یا توضیح قیود آیه مبارکه به تفسیر معنایی برای آیه بپردازد که بر خلاف عقل و ظواهر آیه باشد. این را علامه نمی‌پذیرد. البته حجم این روایات اختلافی بسیار کم است.
وی با بیان اینکه آیت‌الله فاضل لنکرانی مبنای حجیت خبر واحد را آیه نبأ و سیره عقلا می‌دانند، گفت: علامه طباطبایی سیره عقلا را در جایی می‌پذیرند که علم نباشد؛ زیرا عقلا از عقل بالاتر نیستند و عقل دنبال کشف و علم است و چون در تفسیر دنبال کشف معنا و علم هستیم، این نوع خبر واحد علم‌آور نیست.
وی اضافه کرد: از نظر علامه طباطبایی، حجیت ظهورات قرآن کریم یک حجیت مستقل است اما منحصره نیست، در حالیکه از نظر آیت‌الله فاضل لنکرانی، حجیت ظهورات قرآن ، یک حجیت وابسته به روایات است.
وی تصریح کرد: دقت شود روایات تفسیری شامل روایات فقهی یا روایاتی که آیه را توضیح می‌دهد و یا جزئیاتی را بیان می‌کند که در آیات قرآن بیان نشده، نمی‌شود.
نظرات