به گزارش روابط عمومی و بین‌الملل، نشست علمی – پژوهشی «موضوع‌شناسی غزوات رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم» با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر هادی یعقوب زاده در پژوهشگاه حضرت معصومه علیهاالسلام برگزار شد.
در ابتدای نشست، دکتر یعقوب زاده با بیان این نکته که شخصیت وجودی رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم که سرمنشأ همه خوبی‌ها و فضایل است، در جلسه دو ساعته امکان پذیر نیست، به تفاوت معنای سیره و تاریخ پرداخت و اظهار داشت: مفهوم سیره تفاوتی دقیق با تاریخ دارد.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: تاریخ شامل رخدادها و حوادث است که وقتی متعلق به یک شخص شود، اشاره به رخدادها و حوادثی دارد که حول محور آن شخص اتفاق افتاده است، حال آنکه سیره، بر وزن فعله سبک، منطق و نوع رفتار فرد را در برمی‌گیرد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوب زاده تصریح کرد: سیره به معنای حرکت و جریانی است که تداوم دارد و از نظر اصطلاحی، «سیره» به کتبی گفته می‌شود که اخبار مربوط به آغاز اسلام و شرح احوال و تاریخ غزوه‌های رسول اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و شرح احوال ائمه علیهم‌السلام و راه و رسم آنها در رفتار و گفتار و کیفیت موضع‌گیری آن بزرگواران در برابر وقایع و حوادث را گزارش می‌کند.
وی گفت: ما بر این باوریم که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم یک منطق رفتاری دارد که این منطق رفتاری بر یک نظام بینشی، ارزشی و فکری محکم استوار شده و در واقع تاریخ بستر کشف سبک و منطق رفتاری معصوم است.
استاد جامعه‌الزهرا علیهاالسلام یادآور شد: یکی از حوزه‌هایی که می‌توان به سیره توجه کرد، غزوات پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است و این سیره اصول‌های مختلفی دارد که یکی از آنها، «اصل عدم آغاز جنگ است که باید ارتباط آن را با مقوله جهاد ابتدایی بحث و بررسی نمود» و این اصل پس از رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مورد استناد امام علی علیه‌السلام نیز قرار گرفت.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوب زاده به نمونه‌های رفتاری پیامبر بر اصل عدم آغاز جنگ پرداخت و عنوان کرد: در جریان سریه عبدالله‌بن‌جحش که به کشته شدن عمرو بن حضرمی توسط مسلمانان در ماه رجب منجر شد، آن حضرت فرمودند: من شما را در این ماه حرام امر به قتال نکردم.
وی ادامه داد: شخصی به نام ابوالحصین انصاری دو پسر داشت که مسیحی شدند و به شام رفتند. ابوالحصین از رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم خواست که کسانی را برای بازگرداندن آنان بفرستد: حضرت فرمود من به قتال امر نمی‌کنم.
استاد حوزه دانشگاه اضافه کرد: در جریان ایمان آوردن زبیر وقتی زبیر به پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم پیشنهاد جنگ داد، حضرت فرمود ما به قتال مأمور نشدیم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوب زاده تصریح کرد: آنچه که قطعی است پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در مکه اذن قتال نمی‌دادند، اما بررسی‌ها حاکی از سخت‌گیری آن حضرت نسبت به آغازگری قتال در دوران مدینه نیز هست.
وی عنوان کرد: از ابن عباس نقل شده است که آیه «أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ الله عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ» اذن قتال را مشروط به اینکه ظلمی به شما وارد شد می‌توانید جنگ کنید.
استاد جامعه‌الزهرا علیهاالسلام بیان داشت: رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در سال هشتم هجری امیرالمؤمنین علیه‌السلام را با مالی فراوان به عنوان جزیه به سمت بنی جذیمه فرستاد که خالدبن‌ولید با آنان جنگ کرده بود، تا از آنان دلجویی کند و این نشان دهنده این است که حضرت با جنگ خالد مخالف بودند و همچنین، در جریان فتح مکه خالدبن‌ولید حملاتی انجام داد، آن حضرت فرمود من تو را به قتال امر نکردم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوب زاده تأکید کرد: امروز شبهات زیادی در میان جوامع دانشگاهی و غیر آن مطرح می‌شود که یکی از آنها ناظر به جنگ‌های زمان رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است. شبهه‌گران می‌کوشند با برجسته کردن جنگ‌های رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم چهره جنگ‌طلب از آن حضرت نشان دهند، حال آنکه این خلاف اسناد تاریخی است.
وی اظهار کرد: این تفکر، پیش از رنسانس از سوی غربی‌هایی که به بحث درباره اسلام و خاتم الانبیا می‌پرداختند، مطرح شده است. با اینکه جنگ امری طبیعی است که به دلایل مختلفی پدید می‌آید اما همواره اینگونه تلقی شده که رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آغازگر جنگ بوده است و مشرکان اقدامی در این زمینه نکرده‌اند. از این رو لازم است، اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: امام علی علیه‌السلام نیز با تکیه بر همین سیره و روش در جنگ‌هایشان فرمودند: آغازگر جنگ نباشید؛ از این رو باید اسناد تاریخی دال بر نهی رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم از عدم آغاز به جنگ با مقوله جهاد ابتدایی سنجیده شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین یعقوب زاده یادآور شد: نخستین باری که سپاه امام حسین علیه‌السلام با سپاه حر مواجه شدند، زهیر به حضرت گفت تعداد یاران حر کم است و ما قادریم آنان را شکست دهیم، حضرت فرمودند: ما آغازگر جنگ نخواهیم بود.
وی با اشاره به اهمیت این بخش‌های تاریخ اسلام، گفت: شاید خلاف این شواهد در تاریخ وجود داشته باشد که یا باید به علت آنها دقیق نگاه کنیم یا حداقل با داشتن این شواهد بررسی دقیق‌تری در مقوله جنگ‌های عصر رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم انجام دهیم.
نظرات